W systemach instalacji wodociągowej bazujących na rurach wielowarstwowych PEX duże znaczenie ma poprawny dobór armatury. Jej rodzaj wpływa zarówno na bezpieczeństwo czy funkcjonalność systemu, jak i jakość przyszłej eksploatacji. Do elementów najczęściej stosowanych w takich instalacjach należą zawory przelotowe i odcinające, które służą do sterowania przepływem medium. Wybór między zaworami PEX 16 i PEX 20 zależy przede wszystkim od parametrów układu, przeznaczenia konkretnego odcinka przewodu oraz zapotrzebowania względem wydajności przepływu wody użytkowej.
Różnice konstrukcyjne i zakres zastosowań
Każdy zawór w instalacji wodnej powinien cechować się średnicą nominalną, która będzie optymalnie dopasowana do przekroju współpracującej z nim rury. Kwestia ta ma istotne znaczenie dla funkcjonowania całego systemu. Zawór PEX 16 posiada średnicę 16 mm i znajduje zastosowanie w odgałęzieniach doprowadzających wodę do różnych pojedynczych punktów poboru – np. umywalek, zmywarek czy bidetów. Jego wymiary są niewielkie, co ułatwia montaż w skrzynkach rozdzielczych i pozwala na wykorzystanie w rozbudowanych systemach. Zawór PEX 20 cechuje się natomiast średnicą 20 mm i jest używany przede wszystkim w liniach głównych, wymagających wyższego przepływu objętościowego. Dotyczy to np. układów zasilania pionów, instalacjach cyrkulacyjnych cwu czy rozdzielaczy piętrowych. Dobór przekroju ma istotne znaczenie dla utrzymania optymalnych parametrów hydraulicznych instalacji, a także wyeliminowania ryzyka spadków ciśnienia czy nadmiernie głośnego przepływu wody.
Kryteria techniczne i normy
Komponenty armatury instalacyjnej muszą być zgodne z różnymi wymaganiami określonymi w europejskich i krajowych normach, takich jak PN-EN 1254 czy PN-EN ISO 21003. Wytyczne to dotyczą chociażby odporności materiałowej, zakresu temperatury czy dopuszczalnego ciśnienia roboczego. Zawory 16 mm i 20 mm powinny być przystosowane do pracy w instalacjach wody ciepłej i zimnej, a także zgodne z wymaganiami w zakresie szczelności i odporności na osady. W przypadku domowych instalacji wodociągowych, duże znaczenie ma również kompatybilność z materiałem wykonania rury. Z reguły stosuje się w takich układach połączenia skręcane lub zaprasowywane, wykonane z mosiądzu odpornego na korozję. Istotne jest też zachowanie właściwej długości odcinka prostego przed zaworem, co ma na celu ograniczenie zawirowań i zapewnienie równomiernego przepływu.
Wpływ średnicy na efektywność hydrauliczną
Średnica zaworu bezpośrednio wpływa na straty ciśnienia w instalacji. W punktach poboru o niskim zapotrzebowaniu na wodę, z reguły wystarczającym rozwiązaniem jest zawór PEX 16. Jego zastosowanie może też ograniczyć nadmierny koszt materiałów. W instalacjach głównych i bardziej obciążonych, wybór zaworu o mniejszym przekroju może jednak powodować przeciążenia systemu oraz nadmiernie zużywać energię niezbędną do przetłaczania medium. Istotnym aspektem jest uwzględnienie charakterystyki przepływowej i przepływu maksymalnego, aby uniknąć nadmiernego oporu. Hydraulika w domu zawsze powinna być optymalizowana pod kątem bilansu wodnego całej instalacji, a nie nie tylko jej wybranych odcinków. Niezbędne materiały instalacyjne oferuje sklep Epicentra, gdzie dostępne są również zawory o różnych średnicach.
Kompatybilność i bezpieczeństwo
Zawory PEX są tylko jednym elementem większego systemu instalacyjnego, który wymaga uwzględnienia również poszczególnych rur, rozdzielaczy, złączek czy innych komponentów. Wszystkie części muszą zachowywać między sobą kompatybilność techniczną, ponieważ jest ona kluczowa dla bezpieczeństwa i trwałości eksploatacyjnej. Do najważniejszych aspektów należy chociażby typ gwintów, jakość uszczelnień czy materiał konstrukcyjny elementów, które wpływają na wieloletnią pracę instalacji wodociągowej w środowiskach o zmiennej temperaturze czy ciśnieniu. Przy wyborze konkretnego zaworu PEX warto też wziąć pod uwagę kwestie związane z jego późniejszą obsługą. Nowoczesne komponenty tego typu pozwalają na szybkie odcięcie dopływu medium, co ma znaczenie np. w razie awarii.
